ویژگیهای اخلاقی آیة الله میرزا جواد تبریزی
تواضع و فروتنی
ایشان با این که از نظر علمی و معنوی شخصیتی برجسته بود، اما با عموم افراد به ویژه شاگردان خود با کمال تواضع، برخوردی پدرانه داشت. در پاسخ به اشکالات و ایرادات دیگران حوصله فراوان به خرج میداد به طوری که با گفتن جمله «من در خدمت شما هستم» آنان را به نقد و اشکال تشویق میکرد. بین او و شاگردان رابطهای عاطفی حکمفرما بود تا آنجا که در صورت پیدا کردن وقت به منزل شاگرد خود میرفت و درصدد رفع مشکل او برمیآمد و از هر گونه کمکی دریغ نمینمود و متقابلاً شاگردان هم با توجه به شناخت زیادی که از استاد خود پیدا کرده بودند، او را الگوی اخلاقی و در جایگاه پدر خود میدانستد. وی با کمال فروتنی، هر روز (حتی روزهای تعطیل و جمعه) تا نزدیک ظهر در منزل خود جوابگوی مسائل علمی طلاب بود.
بیتوجهی به ظواهر دنیوی
آیت الله تبریزی با آن که در موقعیت خویش توانایی استفاده از امکانات بسیاری را داشت. اما از کمترین آنها استفاده میکرد و از نظر منزل و وسایل رفاعی به حداقل آنها اکتفا مینمود و کمترین بهره شخصی را از وجوهات و سهم مبارک امام (علیه السلام) میبرد. وی در طول عمر با برکتش خواستار هیچگونه تشریفات و تجملات و نام و عنوانی نبود و هیچگاه قدمی برای شهرت و مرجعیت خویش برنداشت و حاضر به مصاحبه برای معرفی و بیان زندگی خود، شهرت و مرجعیت خویش بر نداشت و حاضر به مصاحبه برای معرفی و بیان زندگی خود نمیشد و بارها از این کار دوری کرد. او بدون هیچ تکلفی هر روز پیاده به محل تدریس میرفت و به منزل باز میگشت.
در زمان جنگ، هنگامی که مسئولین شهر از حضور او در شهر قم (با وجود بمباران شدید) مطلع شدند، تصمیم گرفتند که سنگرهایی پیش ساخته را در منزلش قرار دهند، اما وی نپذیرفت. علاقه وی به رزمندگان بسیار زیاد بود، به طوری که در محافل مختلف از آنها به عنوان بهترین انسانهای روی زمین یاد میکردند.
خضوع در عبادات
او در عبادات خویش از خشوع و حالت ویژهای برخوردار بود و در ذکر مصایب اهل بیت علیهم السلام بسیار اشک میریخت. وی با دلی نازک و قلبی پاک در تمام ایام سوگواری و پنج شنبهها در منزل خود مجالس عزا به پا میکرد که از معنویت و صفای خاصی برخوردار بوده است.
تحقیق و تدریس
یکی از ویژگیهای کم نظیر او جدیت و تلاش بیوقفهای بوده است که رد طول عمر وی تعجب همگان را بر میانگیخته است. اهل منزل بارها دیده بودند که طول شب را به مطالعه مشغول بوده است و با صدای اذان صبح سر از کتاب و قلم برداشته است.
یکی از همدورهایهای ایشان میگفت: «همواره استاد در حال مطالعه بودند و هیچگاه در جلسات و مهمانیها شرکت نمیکردند، بلکه وقتشان منحصراً صرف امور علمی میشد.»
ایشان حاضر نبود که حتی لحظهای را هدر دهد و تمام ساعات عمرش وقف تلاش علمی شد. به طوری که در نجف اشرف از رفتن به هرگونه مجلس و برنامهای خودداری میکرد و حتی بعد از درس چهارشنبه، گاهی تا شنبه از منزل بیرون نمیآمد و مشغول نوشتن و تحقیق بود.
نظم
یکی از خصوصیات و اخلاق سازنده در موفقیت ایشان، وجود نظم و برنامهریزی دقیق در طول عمر بوده است، به طوری که تمام کارهایش دارای وقت مخصوص و معین بوده است و هیچگاه مشاهده نشده بود که وقت خود را صرف امور خارج از برنامه علمی و درسی نماید.
امام زمان (عج)
باید مؤمنین به خصوص طلاب کاری نکنند که دل امام زمان (عج) به درد آید، بدانید هر کاری که میکنید هر چند بسیار ناچیز، چه آن کار دفاع از مذهب باشد یا تقویت عقیده و یا خدمت به مردم و ... مدنظر امام زمان (عج) میباشد و او ناظر بر اعمال است به اذن باری تعالی و بارها آن بزرگوار دستگیر بوده و خواهد بود.
توفیق
اگر ارتباط با معبود حاصل شود جرقهای در درون انسان زده خواهد شد که همان جرقه کارساز خواهد بود، توفیق مراحلی دارد و در هر زمانی ممکن است این توفیق بر انسان حاصل شود و این توفیق مرهون تلاش و اخلاص خود شخص است. آنجا که پروردگار متعال میفرماید: «ادعونی استجب لکم» برآورده شدن حاجت، وعده الهی به آن تعلق گرفته که اگر شخص از خدا بخواهد، خدا برآورده خواهد کرد این طلب از خدا باید واقعی و حقیقی باشد.
منبع:
عالمان شهر اخلاق، سرپرست گروه مولفین سید محمدمهدی طباطبایی.
